Pek çok mesajda karşılaşıldığı üzere, kuşlara hemen “Kısır” teşhisi koyup , “Sorumlusu dişidir, erkektir” diyerek eşleri değiştirmeye kalkışmadan önce bu konuda bilgi edinilmeli, yapılması / yapılmaması / gözlemlenmesi gerekenler özenle gözden geçirilmelidir.
Önce mubişlerimiz yönünden kısırlığın ne olduğunu bilelim:Birbirine kur yapan ve anlaşan bir çiftin, düzenli çiftleşmelerine rağmen, birkaç kuluçka döneminde üstüste, yumurtaların (boş!) döllenmemiş olmaları nedeniyle yavru alınamasıdır.
Hele yalnızca HIRS yüzünden oluşan sabırsızlık, suçlu arama, çözüm aramaya üşenme, bilgisizlik ile , pek çok çift kuşun, alınabilecek çok basit önlemlerle başarıya ulaşılabilecek olmalarına rağmen, ayrılarak başka kuşlarla eş tutmaya yöneltilmeleri en kötü sonuçlardan biridir.
Kütüphanemizin bu linkinde yer alan diğer makaleler de özenle okunmalıdır.
[Linkleri görebilmek için üye olun veya giriş yapın.] Gelelim çevirimize:
“Kısırlık / Döllenmeme / Dölleyememe”
Döllenmemiş yumurtalar nedeni ile sorumluluğu kuşlarımızda aramadan önce bireysel koşulların da incelenmesi gerekmektedir. Döllenmeme / dölleyememe ile kısırlık konularını da birbirinden ayırt etmek son derece önemlidir.
Bu yüzden, yumurtalardan yavru çıkmaması konusundaki başarısızlığı aşağıdaki koşulların dikkate alınmasından sonra değerlendirmemiz gerekmektedir:
*Dişi ve erkeğin yaşları üreme için çok mu küçük?
Erkekler ve dişilerin en az 8. aylarından sonra maksimum verimli oldukları dönem başlamış kabul edilebilir.
*Dişinin üremesi için çok mu geç?
Bu konuda genelleme yapılabilecek yaş limit yoktur. Ortalama 6 yaşlarında doğurganlıklarını kaybettikleri düşünülebilir. Ayrıca yaşlı dişiler için üremek, çok stresli bir durumdur. Bireysel durumlarda pek çok yaşlı çift başarılı kuluçka dönemleri geçirebilirler ancak bu durum oldukça istisnadır.
*Tüyler mi dölleniyor?
Bazı kuşlarda kloakal bölgedeki uzun, gür tüyler döllemeyi engellemektedir. Anatomik yapıları gereği (kütüphanemizden inceleyiniz) bu durum her iki cins için de geçerlidir. Böyle bir sorundan şüphelenildiği takdirde, tırnak makası veya ucu sivri olmayan bir makasla ÇOK DİKKATLİ şekilde dışkılık çevresindeki bu tüyler kesilebilir. Yüksek derecede vaskülarize (kan damarları yoğunluğu) bir bölge olması yüzünden herhangi bir hata nedeniyle kanamaya neden olunursa birkaç dakika ölüme yol açılır. Kendinize güvenmiyorsanız mutlaka deneyimli üretici veya hekimden yardım isteyiniz.
*Çiftleşilen tünek sağlam mı, sıkıca kavranabiliyor mu?
Çiftleşme hareketi sırasında dişi kuş, tüneğe sıkıca tutunamıyorsa sallanma nedeniyle spermlerin görev yapamamasına yol açılır. Dişi dengesini kaybeder, sallanır, düşer, erkeğin sıkıca kavraması ve kloakal bölgeleri buluşturması olanaksızlaşır. Bu durum sürekli halde ise yumurtalar döllenemez. Tüneklerin uygun pozisyonda (tellerden uzak, sıkıca tutturulmuş vs.) olduklarını kontrol ediniz.
*Dişinin önceden sağlık sorunları oldu mu?
Üreme öncesinde geçirilen kronik veya ciddi zarar verici bir hastalık dişinin döllenme yeteneğinde azalmalara yol açabilir.
*Karın bölgelerinde hacim artışı, şişkinlik olup olmadığını gözlemliyor musunuz?
Döllenmemiş yumurta nedenlerinden biri de, lipom (yağlı tümör) lardır. Mesela çıkışı doğrudan etkileyen bölgedeki bir lipom anatomik olarak konumlanmayı engeller. İç cinsel organlardaki tümörler de her iki cinste de kısırlığa yol açabilir.Meist sind solche Tumoren an einer Umfangsvermehrung (Schwellung) im Bereich des Bauches zu erkennen. Tümörler, karın bölgesinde şişliklerle tanınabilir.Bei einem Männchen verfärbt sich zudem die Wachshaut (Nase) bräunlich, wenn es an einem Hodentumor leidt. Erkeklerde testis tümörü varlığında cere kahverengiye dönüşebilir.
*Kuşlar yeterince dengeli ve yeterli besleniyor mu?
Vitaminler ve diğer önemli mineraller, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesi ve başarılı bir üreme için gereklidirler. Kalsiyum, yumurta için çok önemlidir. Çiftleşme ve başarılı bir üreme için 6 hafta kadar öncesinden yuvalık takılmalı , kuşlara enerjik, sağlıklı ve çeşitli bir diyet uygulamaya başlanmalıdır.
*Önceki kuluçka / üreme dönemi ile bunun arasında yeterince süre geçti mi?
İki üreme dönemi arasında en az 3 aylık bir duraklama sağlanmalıdır. Eğer çift zaten iki üremede başarısız olursa en az 6 aylık duraklama hayvanın sağlığı açısından yararlıdır.
*Ortamın sıcaklık ve nemi yeterli mi?
Kuşlar soğuk odalarda döllenmemiş yumurta yapma eğilimindedir. Eğer sıcaklık 15 C derecenin.altında ise döllenmeme veya döllenmiş olsa bile embriyo ölümü normaldir.
*Kuşun damızlık olmasına rağmen tecrübesizliği de döllenmemiş yumurtalarda başka bir sorundur.
*Günlük diyet içinde yer alan mikotoksinler (ipliksi mantarlar tarafından üretilen zararlı maddeler), en iyi huylu hallerinde bile döllenmeyi engelleyici sinsi bir zehir olarak karşımıza çıkarlar.”
Suçlamak en kolay yoldur, hatayı kendimizde aramak ise en zoru